Recreatie

Veel Utrechters verwachten vaker te wandelen en ontspannen in groengebieden aan de rand van de stad

Door de sluiting van onder andere winkels, musea, pretparken en andere voorzieningen is de druk op natuurgebieden (op sommige momenten) groot. Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek ging het in 2020 ‘goed’ met de buitenrecreatie. Medio januari 2021 riepen Staatsbosbeheer, Natuurmonumenten en LandschappenNL op om in de weekenden tussen 11.00 en 15.00 uur in de buurt te blijven, omdat het de drukste momenten in de natuur zijn. De Druktemonitor Utrecht probeert bij te dragen aan de verspreiding van bezoekers in de provincie Utrecht. Op deze website kan men op de kaart zien waar het op dat moment (naar verwachting) druk is en waar het rustig is in de provincie. Tot nu toe blijken de drukke situaties voornamelijk voor te komen op de parkeerplaatsen. Ook foutparkeren (bijvoorbeeld in de bermen) komt geregeld voor. De (bos)gebieden zelf zijn groot genoeg om bezoekers veilig te laten recreëren. De wens bestaat om de monitor verder te ontwikkelen en meer objectieve meetgegevens toe te voegen. Momenteel bestaat de input voor de website uit meetdata van parkeerplaatsen (Amelisweerd en Rhijnauwen) en input van lokale experts (bijvoorbeeld toezichthouders en ondernemers). 

Vanwege de coronamaatregelen wordt er veel buiten gerecreëerd. Of dit effect blijvend is, is uitgevraagd in het Bewonerspanel Utrecht. In februari 2021 is een vierde peiling gehouden over de gevolgen van het coronavirus. Hierbij is gevraagd naar de toekomstverwachting van panelleden nadat alle coronamaatregelen weer zijn opgeheven. Ruim de helft van de panelleden verwacht in de toekomst even vaak te wandelen (of ontspannen) in de buurt van hun huis, in stadsparken en in de groengebieden aan de rand van de stad als voor de uitbraak van het coronavirus. 33% van de panelleden geeft daarentegen aan vaker te zullen wandelen en ontspannen in de groengebieden aan de rand van de stad. Ongeveer de helft van de panelleden tussen de 16 en 34 jaar verwacht dit vaker te gaan doen. Dit geldt voor 30% van de 55 tot en met 64-jarigen en voor een kwart van de 65-plussers. Het aandeel respondenten dat dit verwacht, verschilt per wijk: van 28% in Leidsche Rijn en Vleuten-De Meern tot 39% in Oost. Opvallend is dat vooral jongeren aangeven meer te willen ontspannen en sporten in het groen.

Bijna vier op de tien (37%) panelleden verwachten vaker te gaan wandelen in de buurt van hun huis dan voor de uitbraak van het coronavirus. Dit geldt voor 55% van de panelleden van 16 tot en met 34 jaar en voor 22% van de 65-plussers in het Bewonerspanel. Uitgesplitst naar wijken varieert dit aandeel van 31% in de Binnenstad tot 43% in Zuidwest. Van de paren met kind(eren) in het Bewonerspanel geeft 42% aan dat zij verwachten vaker te wandelen in de buurt van hun huis. 32% van de alleenstaanden heeft deze verwachting en 36% van de paren zonder kind. 

Tot slot verwacht 28% van de panelleden vaker te wandelen/ontspannen in stadsparken. Dit aandeel verschilt per wijk: van 25% in de Binnenstad tot 33% in Oost. Van de jongeren in het Bewonerspanel (16 tot en met 35 jaar) geeft 43% aan dat zij verwachten vaker te wandelen/ontspannen in stadsparken. Dit geldt voor 19% van de 65-plussers.

Meer informatie over groengebieden, vind je in het hoofdstuk ‘Tevredenheid aanbod openbare ruimte’.
 

In het Bewonerspanel zijn ook specifieke vragen gesteld over sport in de openbare ruimte (zoals fietsen, hardlopen en wandelen). Een kwart van de panelleden geeft aan dat zij door de coronamaatregelen vaker zijn gaan sporten in de openbare ruimte. Bij ongeveer een derde van de panelleden is de frequentie niet veranderd. Er is ook gevraagd naar een situatie waarbij de coronamaatregelen in zijn geheel zijn opgeheven: een derde van de panelleden acht het waarschijnlijk dat zij dan anders sporten/bewegen dan voorheen. Ruim een derde geeft daarentegen aan dat dit onwaarschijnlijk is. Ongeveer vier op de tien panelleden geven aan dat zij dan vaker sporten/bewegen (zoals fietsen, hardlopen en wandelen) in de openbare ruimte dan voorheen. Een kwart acht dit onwaarschijnlijk. Meer informatie over sport, vind je in het hoofdstuk ‘Sportdeelname en – tevredenheid’. 

Amelisweerd/Rhijnauwen populairste recreatiegebied onder Utrechters

Ruim acht op de tien Utrechters (82%) recreëren in 2018 wel eens langer dan twee uur in het groen of aan/op het water. Dit aandeel is toegenomen in vergelijking met 2014 (78%). Gezien de uitkomsten van het Bewonerspanel is het mogelijk drukker geworden in de groengebieden rondom Utrecht. Het (mogelijke) effect van de uitbraak van het coronavirus is in deze cijfers nog niet zichtbaar. In 2022 zijn nieuwe cijfers beschikbaar. Van de Utrechters die wel eens buiten recreëren, doet ongeveer 40% dit meestal binnen de gemeentegrenzen. Utrechters die meestal buiten de gemeentegrenzen recreëren, doen dit in ongeveer een kwart van de gevallen op minder dan tien kilometer van hun huis. Inwoners van de wijk Overvecht recreëren het minst vaak buiten: 30% van de inwoners recreëert nooit langer dan twee uur buiten. In de wijken Noordoost (11%), Binnenstad (11%) en Oost (12%) is het aandeel inwoners dat nooit buiten recreëert het laagst van Utrecht. 

Amelisweerd/Rhijnauwen is in 2018 het meest populaire recreatiegebied onder Utrechters: 38% bezoekt dit gebied het vaakst. Ook de Maarsseveense plassen (33%) en het Máximapark (23%) zijn populaire recreatiegebieden. In vergelijking met 2014 bezoeken iets minder Utrechters Amelisweerd/Rhijnauwen (2014: 43%). Het Máximapark en de Haarrijnseplas, beide recreatiegebieden aan de westkant van Utrecht, hebben de afgelopen vier jaar juist aan populariteit gewonnen.

Wandelen favoriete activiteit bij buitenrecreatie

Bijna driekwart (73%) van de Utrechters gaat meestal wandelen als zij gaan recreëren (peiling uit 2018). Deze activiteit is in de loop van de jaren populairder geworden (2014: 69%). Andere populaire activiteiten zijn picknicken/luieren/zitten/zonnen (47%), toerfietsen/sportfietsen (samen 38%) en recreatie op of aan het water (31%). Ook deze laatstgenoemde activiteit heeft aan populariteit gewonnen (2014: 27%). Eén op de drie Utrechters gaat minimaal één keer per week naar recreatiegebieden in en om Utrecht. Een bezoek op weekenddagen is hierbij favoriet. Ruim twee derde (68%) van de Utrechters recreëert meestal op een zondag en bijna de helft (48%) gaat meestal op een zaterdag. Ten opzichte van 2014 heeft de zaterdag aan populariteit gewonnen (2014: 43%).

Recreanten (68%) gaan meestal met de fiets naar het recreatiegebied. Bijna vier op de tien (36%) Utrechters gaan met de auto/motor/bromfiets en ongeveer een kwart (26%) gaat lopend. In 2018 is het aandeel Utrechters dat meestal met de auto/motor/bromfiets naar recreatiegebieden gaat lager dan vier jaar geleden (39%).

Beweegroutes Utrechtse recreanten beter in kaart*

Inwoners van Utrecht (exclusief Leidsche Rijn en Vleuten-De Meern) maken als zij gaan hardlopen veel gebruik van de wegen langs het water zoals de singel, het Merwedekanaal en de Vecht. Ook Amelisweerd/Rhijnauwen wordt veel gebruikt om hard te lopen. Wandelingen vanuit Utrecht worden veel gemaakt in de binnenstad, rond de singels en langs de oever van de Vecht. Hardloop- en wandelbewegingen vanuit de wijken Leidsche Rijn en Vleuten-De Meern concentreren zich vooral in en rond het Máximapark. 

Verder blijkt uit de analyse van de beweegroutes dat Utrechters vooral gebruik maken van het landschap en de gebieden direct buiten hun wijk. Het Amsterdam-Rijnkanaal en de rijkswegen delen het landschap rond Utrecht op en bepalen daardoor de ‘windrichting’ waarin Utrechters ‘uitwaaieren’ en weer naar huis terugkeren. Verder is opvallend dat inwoners uit Leidsche Rijn en Vleuten-De Meern minder vaak en minder ver het landschap intrekken dan inwoners van andere wijken. Zij vinden het blijkbaar een goed alternatief om te wandelen en ontspannen in het Máximapark, aan de Haarrijnse plas of recreatieplas Strijkviertel.

* Door Track Landscapes is in 2019 een toekomstbeeld gemaakt van beweegroutes in de regio Utrecht. Hiervoor zijn 500.000 beweegactiviteiten gebruikt (op basis van het gebruik van een app), voornamelijk van recreanten (wandelaars, hardlopers, fietsers en skeeleraars). Dit toekomstbeeld is onderdeel van Utrecht Buiten.