In 2019 neemt het aantal huishoudens in de bijstand (-3%) en het aantal Utrechters met een WW-uitkering (-10%) verder af. Wel is de afname kleiner dan een jaar eerder. Het aantal WW-uitkeringen daalt sterker dan het aantal bijstandsuitkeringen. De daling van het aantal bijstandsuitkeringen komt vooral door een afname van de instroom van statushouders. We zien dat bij de bijstandshuishoudens het aandeel langdurige bijstand toeneemt.
| 2016 | 2017 | 2018 | 2019 | |
|---|---|---|---|---|
| aantal huishoudens met bijstand* | 10.110 | 10.124 | 9.634 | 9.366 |
| % huishoudens met bijstand | 5,7 | 5,7 | 5,3 | 5,1 |
| aantal WW'ers | 7.122 | 5.955 | 5.013 | 4.490 |
| % doorstroom van WW naar bijstand** | 5,7 | 4,8 | 3,5 | - |
| aantal personen met een arbeidsongeschiktheidsuitkering*** | 13.630 | 13.540 | 13.260 | 13.270 |
| aantal personen met uitkering, exclusief AOW*** | 31.900 | 31.530 | 30.070 | 29.120 |
* Stand 31 december, ** ramingen, *** stand juni.
Bron: W&I, gemeente Utrecht; UWV; CBS
Ruim een op de twintig Utrechtse huishoudens leeft in 2019 van een bijstandsuitkering (5%). De in 2018 ingezette daling van het aantal huishoudens in de bijstand zet ook in 2019 door. Het aantal Utrechtse huishoudens met een bijstandsuitkering daalde in 2019 met bijna 3% naar 9.366. De afname is wel iets minder sterk dan een jaar eerder, toen het aantal daalde met bijna 5%. Op basis van de voorlopige cijfers van november 2019 is landelijk sprake van een daling van 5%. Ook deze daling is iets minder dan in 2018 (-6%). Binnen de G4 zien we dat Den Haag en Rotterdam een sterkere daling laten zien dan landelijk gemiddeld en Utrecht en Amsterdam een minder sterke daling. Voor 2020 voorspelde het CPB in december dat het aantal Nederlandse huishoudens met bijstand vrijwel gelijk blijft, echter de corona crisis in maart 2020 zal hierin verandering brengen. Een toename is de verwachten, echter wat de effecten precies zullen zijn weten we nog niet.
De daling van het aantal huishoudens met bijstand in Utrecht in 2019 komt vooral door een daling van nieuwe instroom. Vooral de instroom van statushouders is flink afgenomen. De instroom vanuit WW is in 2019 iets hoger dan in 2018. De uitstroom naar werk uit de bijstand is in 2019 lager dan in 2018. Hoewel er veel vraag is op de arbeidsmarkt, sluit deze niet altijd aan bij het aanbod van huishoudens in de bijstand (de zogenaamde mismatch op de arbeidsmarkt). Er lijken meer huishoudens met bijstand over te blijven die meer moeite hebben om aan het werk te komen. Het aantal huishoudens dat langer dan 3 jaar in de bijstand zit is gegroeid tot 67%. In 2017 was dit nog 60%, in 2018 64%. Meer dan de helft van de mensen die bijstand ontvangen zijn ouder dan 45 jaar (53%). In iets minder dan een op de tien (9%) gevallen gaat het om jongeren (jonger dan 27 jaar).
Een uitgebreidere beschrijving is te vinden in Actieagenda Werkbeweging.
Ook het aantal Utrechters met een WW-uitkering is in 2019 verder gedaald. Wel is de daling met 10% minder sterk dan in 2018 (-16%). Landelijk is de daling sterker (-15%), maar zien we eenzelfde trend, in 2018 was de daling 20%. Ook in Amsterdam (-10%) en Rotterdam (-12%) is de afname lager, Den Haag scoort gemiddeld (-15%). Ook de werkloze beroepsbevolking daalde van 9.000 in 2017, naar 8.000 in 2018 en 7.000 in 2019. Deze daling heeft maar beperkte invloed op het aantal bijstandsuitkeringen. Een groot deel van de mensen met een bijstandsuitkering valt niet onder de werkloze beroepsbevolking, omdat zij niet direct (binnen 2 weken) beschikbaar zijn voor de arbeidsmarkt. Het totaal aantal personen met een uitkering (werkloosheid, bijstand, arbeidsongeschiktheidsuitkering) daalde tussen juni 2018 en juni 2019 met ruim 3%. De afname van het aantal mensen in de WW overtrof daarbij de daling van het aantal bijstandsontvangers.
Utrecht heeft ten opzichte van Nederland meer arme en rijke huishoudens en minder huishoudens met een middeninkomen. Deze verdeling blijft door de jaren heen redelijk stabiel. In vergelijking met Amsterdam, Rotterdam en Den Haag, heeft Utrecht minder huishoudens met een laag inkomen en meer huishoudens met een hoger inkomen. Ten opzichte van de andere grote steden heeft Utrecht minder huishoudens in de laagste drie inkomensgroepen (gemiddeld 31% ten opzichte van gemiddeld 40% in de overige G4-steden) en relatief veel in de hoogste drie inkomensgroepen (gemiddeld 35% ten opzichte van 27% gemiddeld in de overige G4). Dit komt onder andere doordat Utrecht een grote aantrekkingskracht heeft op mensen met een hoogbetaalde baan.
