Toerisme
Samenvatting
Het aantal hotelgasten (+62%) en hotelovernachtingen (+64%) is in 2023 fors hoger dan in 2019. Ook buitenlandse en zakelijke bezoekers zijn weer vaker te gast in hotels. Het herstel van de hotelsector zien we ook terug in de bezettingsgraad. Deze is weer terug op het niveau van 2019.
In het kort
- Aantal gasten en overnachtingen in hotels fors hoger dan in 2019
- Bezettingsgraad hotels hoger dan in 2019
- Buitenlandse en zakelijke bezoekers weer vaker te gast in hotels
- 2022: overnachtingen in Airbnb's niet op niveau voor uitbraak coronavirus
- Toeristische druk in 2021 vergelijkbaar met Rotterdam
| 2019 | 2020 | 2021 | 2022 | 2023 | |
|---|---|---|---|---|---|
| aantal hotelgasten (incl. zakelijke gasten)1,2 | 449.000 | 297.000 | 306.000 | 613.000 | 729.000 |
| % hotelgasten uit Nederland | 47 | 72 | 79 | 65 | 56 |
| % hotelgasten uit buitenland | 53 | 28 | 20 | 35 | 44 |
| aantal hotelovernachtingen (incl. zakelijke gasten)2 | 752.000 | 461.000 | 492.000 | 955.000 | 1.237.000 |
| % hotelovernachtingen uit Nederland | 44 | 67 | 75 | 57 | 47 |
| % hotelovernachtingen uit buitenland | 56 | 33 | 25 | 43 | 53 |
| % zakelijke overnachtingen | 57 | 35 | 28 | 40 | 30 |
| aantal werkzame personen in toeristisch-recreatieve branches | 22.670 | 22.684 | 21.596 | 23.417 | 24.345 |
| aantal gereserveerde nachten in Airbnb3,4 | 169.000 | 81.000 | 55.000 | 61.500 | (nog) niet beschikbaar |
| aantal toeristische overnachtingen in Airbnb (schatting)3,5 | 290.000- 320.000 |
140.000- 160.000 |
90.000- 100.000 |
100.000- 115.000 |
(nog) niet beschikbaar |
| aantal Nederlandse toeristische bezoekers6 | 2.957.000 | 2.101.000 | 1.853.000 | 2.672.000 | 2.678.000 |
| % inwoners dat last heeft (soms of vaak) van tijdelijke verhuur van woningen aan toeristen in de eigen buurt7 | 12 | - | 11 | - | 11 |
2 De cijfers over 2023 zijn voorlopige cijfers.
3 De data zijn afkomstig van AirDNA. AirDNA verzamelt data door de website van Airbnb dagelijks te ‘bevragen’ met een ‘scraper’. Bij het aantal overnachtingen en reserveringen gaat het om schattingen. Gegevens wijken volgens verschillende onderzoeken maximaal 10% af van de werkelijke situatie.
4 Reserveringen in Airbnb’s in de gemeente Utrecht. Dit cijfer gaat niet over het aantal gasten in Airbnb’s.
5 Aantal gasten in Airbnb’s. Schatting door het aantal gereserveerde nachten voor iedere Airbnb te vermenigvuldigen met 1,5 maal het aantal slaapkamers (gemiddeld intensief gebruik). Exclusief professionele Airbnb’s zoals hostels en ex-hotels.
6 Dit zijn toeristische bezoekers, waarvan het grootste deel dagbezoeker is (95%). Het zijn unieke bezoekers: sommige mensen komen meerdere keren per jaar naar Utrecht.
7 In 2020 en 2022 is geen gemeentelijke Inwonersenquête afgenomen. Deze enquête houden we elke twee jaar.
Bron: CBS; NBTC-NIPO Research; Provinciaal Arbeidsplaatsen Register (PAR); Universiteit Utrecht; Inwonersenquête, gemeente Utrecht
Aantal gasten en overnachtingen in hotels fors hoger dan in 2019
Utrecht verwelkomt in 2023 62% meer hotelgasten dan in 2019 (het jaar voor de uitbraak van het coronavirus). In 2023 kwamen 729.000 hotelgasten naar Utrecht (2019: 449.000 gasten). De uitbraak van het coronavirus raakte het toerisme hard. In 2020 en 2021 verbleven ruim 30% minder toeristen in Utrecht dan in 2018 en 2019. Vorig jaar zagen we al herstel van toerisme. Dit herstel zet verder door. Vergeleken met 2022 is het aantal hotelgasten in 2023 19% hoger. In heel Nederland is sprake van herstel. Ook het aantal overnachtingen in hotels in Utrecht is fors hoger (+64%) dan in 2019. Vergeleken met 2022 is het aantal overnachtingen met 24% toegenomen tot 1.237.000.
Bijna 2,7 miljoen toeristische dagbezoekers uit Nederland kwamen in 2023 naar Utrecht. Dat aantal is ongeveer gelijk aan 2022 en lager dan in 2019 (bijna 3 miljoen dagbezoekers). Hierbij tellen toeristische bezoeken van Utrechters aan hun eigen gemeente niet mee.
In 2023 is er meer werkgelegenheid in de sectoren toerisme en recreatie dan in 2022. Het gaat om een toename van ruim 900 personen tot 24.345 werkzame personen. Het gaat bijvoorbeeld om banen in de horeca, bij overnachtingsplekken, detailhandel, sport en recreatie.
Bezettingsgraad hotels hoger dan in 2019
Het herstel van de hotelsector zien we ook terug in het aandeel verhuurde kamers (bezettingsgraad). De bezettingsgraad is in 2023 een stuk hoger dan in de coronajaren 2020 en 2021 en wat hoger dan in 2019. De gemiddelde bezettingsgraad was 73% in 2023 en 70% in 2019. Het aandeel verhuurde kamers is in 2023 in de zomerperiode hoger dan in dezelfde periode in 2019.
Als we 2023 met 2022 vergelijken zien we dat de eerste drie maanden van 2022 beduidend rustiger waren. Vanaf het tweede kwartaal zijn de bezettingsgraden van beide jaren vergelijkbaar. Dat komt omdat in de eerste maanden van 2022 coronamaatregelen van kracht waren.
Buitenlandse en zakelijke bezoekers weer vaker te gast in hotels
In 2023 komt 44% van de hotelgasten uit het buitenland. Dat aandeel is hoger dan in 2022 (35%) en tijdens de coronajaren. In 2021 kwam slechts 20% van de hotelgasten uit het buitenland. Voor de pandemie kwam ruim de helft van de hotelgasten uit het buitenland. Dit aandeel is dus nog niet terug op het niveau van 2019. Als we kijken naar hotelovernachtingen dan zien we dat het aandeel buitenlandse gasten bijna terug is op het niveau van 2019. Ook is het aandeel overnachtingen door buitenlandse gasten groter dan door Nederlandse gasten. Dit komt omdat buitenlandse hotelgasten gemiddeld langer in een hotel verblijven.
30% van de overnachtingen in Utrecht bestaat in 2023 uit zakelijke overnachtingen. Dat is een stuk lager dan voor de pandemie (2019: 57%) en ook lager dan in 2022 (40%). Het absolute aantal zakelijke overnachtingen is met 370.000 overnachtingen wel een stuk hoger dan tijdens de pandemie (2020: 160.000 en 2021: 140.000), maar het ligt lager dan in 2019 en 2022.
2022: overnachtingen in Airbnb’s niet op niveau voor uitbraak coronavirus
In 2022 is het aantal gereserveerde nachten in Utrecht 61.500. Dat zijn meer nachten dan in 2021 (55.000), maar aanzienlijk minder dan voor de pandemie (2019: 169.000). Ook kunnen we kijken naar het aantal overnachtingen in Airbnb’s. In 2022 gaat het om 100.000 tot 115.000 overnachtingen. Dit aantal is wat hoger dan in 2021. Vergeleken met 2019 (290.000-320.000) zijn het veel minder overnachtingen. Vanaf 1 juli 2021 geldt registratieplicht voor toeristische verhuur en vanaf 1 juli 2022 meldplicht voor particuliere verhuur (in het kader van de Wet Toeristische Verhuur). De meest recente editie van de Airbnb Monitor Utrecht bespreekt de ontwikkeling van Airbnb tot en met 2022.
Toeristische druk in 2021 vergelijkbaar met Rotterdam
In de vijf grote toeristensteden van Nederland is de toeristische druk nog een stuk lager dan eerdere jaren (aantal overnachtingen per km² en per 100 inwoners). We zien een vergelijkbaar beeld met 2020. Dit komt door de uitbraak van het coronavirus. De afname is verreweg het grootst in Amsterdam. Cijfers over 2022 zijn nog niet beschikbaar.
11% van de Utrechters heeft in 2023 wel eens last van tijdelijke verhuur van woningen aan toeristen in de eigen buurt. Dit aandeel is stabiel. Overlast kan ook door andere vormen van verhuur dan toeristische verhuur (waaronder Airbnb) ontstaan. Inwoners van Binnenstad ervaren het vaakst overlast (20%). In Vleuten-De Meern, Zuid en Leidsche Rijn komt dit het minst voor. Meer dan 90% van de inwoners in deze wijken ervaart (bijna) nooit overlast. De meeste Airbnb’s zijn in en rondom de binnenstad gevestigd. Jaarlijks komen bij de gemeente Utrecht slechts enkele klachten binnen over toeristische verhuur van woonruimte.