Economische ontwikkeling

Economische groei omgeven door onzekerheden

De Nederlandse economie groeide in 2021 met 4,8%. Dit komt vooral door meer inkomsten uit handel. Ook hebben huishoudens meer uitgegeven. Het Centraal Planbureau gaat voor 2022 uit van een groei van 3,5%. De Rabobank voorspelt een groeipercentage van 2,9%. De verwachte groei is omgeven door onzekerheden. De inflatie is hoog, er is tekort aan bouwmaterialen en grondstoffen, op de arbeidsmarkt is krapte en de effecten van de oorlog in Oekraïne zijn onduidelijk.

5% economische groei in provincie Utrecht

Sinds 2020 publiceert het CBS naast regionale groeicijfers per jaar ook groeicijfers per kwartaal. In het tweede kwartaal van 2020 zorgde de coronacrisis voor een abrupt einde van de economische groei. De gevolgen voor de economie waren het grootst voor de regio Amsterdam (-7%). In het stadsgewest Utrecht kromp de economie met 3%. In 2021 vindt economisch herstel plaats. In het tweede kwartaal van dat jaar is de economie in de meeste regio’s gelijk aan of groter dan vóór de coronacrisis. Deze groei zet door in het derde kwartaal van 2021. De grootste economische groei zien we in de provincie Noord-Holland (8%). In de provincies Utrecht en Zuid-Holland groeide de economie met 5%. De economie in stadsgewest Utrecht nam ook toe met 5%.

Daling aantal faillissementen gaat samen met hogere schuldenlast

Het aantal faillissementen daalt in 2021 aanzienlijk, dit geldt zowel landelijk (-43%) als in de provincie Utrecht (-36%). Ook het jaar daarvoor was een daling van het aantal faillissementen zichtbaar. De overheidssteun aan bedrijven zorgt dat een faillissementsgolf uitblijft. Als deze steun wegvalt, moet blijken wat het effect is van twee jaar financiële steun aan het bedrijfsleven. Tegelijkertijd nam het aantal bedrijfsvestigingen verder toe. Dit komt vooral door een groei van het aantal zzp’ers. Er lijkt sprake te zijn van een tweedeling. Veel ondernemers kunnen met moeite het hoofd boven water houden. Dit speelt vooral in de sectoren die het zwaarst getroffen zijn door de coronamaatregelen. Ruim de helft (57%) van de horecaondernemers heeft een hogere schuldenlast dan voor corona. In de sectoren cultuur, sport en recreatie heeft ruim 40% meer schulden dan voor de coronapandemie. Tegelijkertijd ervaren andere ondernemers weinig effecten van de maatregelen of zien juist kansen voor nieuwe initiatieven.

Investering R&D stadsgewest Utrecht gelijk aan Nederlands gemiddelde

Nederland geeft minder uit aan research en development (R&D) dan andere Europese landen. In het stadsgewest Utrecht komen investeringen wel boven het Nederlands gemiddelde uit. Dit komt vooral doordat publieke instellingen relatief veel investeren in R&D. Utrecht Science Park levert hieraan een belangrijke bijdrage. Stadsgewest Utrecht investeert wel minder in R&D dan soortgelijke Europese steden zoals Kopenhagen en Stockholm (bron: Ecorys rapport in opdracht van provincie 2022).

Ondernemersvertrouwen eind 2021 flink hoger dan een jaar eerder

De score van het ondernemersvertrouwen geeft de stemming van het bedrijfsleven weer. De verwachte ontwikkelingen voor het komende jaar in omzet, personeel en investeringen van het eigen bedrijf vormen de basis van de score. In Nederland en ook in de provincie Utrecht zijn ondernemers eind 2021 een stuk optimistischer over de toekomst van het eigen bedrijf dan het jaar ervoor. Het ondernemersvertrouwen steeg in de provincie Utrecht van index 26 naar 78. Ook landelijk is een stijging zichtbaar: van index 15 naar 82. Ondernemers verwachten dit jaar meer te investeren, een hogere omzet te krijgen en meer personeel in dienst te nemen.

Sociale ondernemingen: actief in gezondheidszorg en maatschappelijk werk

Net als gewone bedrijven leveren sociale ondernemingen producten en diensten. Grootste verschil is dat het voor een sociale ondernemer belangrijker is om bij te dragen aan een maatschappelijk probleem dan om winst te maken. In Utrecht zijn sociale ondernemingen relatief jong: 75% van de sociale ondernemingen is 10 jaar of jonger. Een kwart van de sociale ondernemingen (26%) is werkzaam in de gezondheidszorg of het maatschappelijk werk. Dit beeld komt overeen met het landelijke beeld. Sociale ondernemingen zijn relatief klein in omvang: in Utrecht heeft 59% minder van 10 FTE in dienst, landelijk gaat het om 61%. Ondanks de coronacrisis kende meer dan de helft van de sociale ondernemingen in de afgelopen 12 maanden een groei in omzet en personeel (Social Enterprise Monitor Utrecht 2021-2022*). De resultaten zijn indicatief, aan het onderzoek hebben 27 Utrechtse ondernemingen meegedaan.