Samenvatting

Het aantal statushouders in Utrecht stabiliseert na een periode van sterke groei. In 2019 zijn er 203 statushouders gehuisvest in Utrecht, hiermee is bijna voldaan aan de taakstelling. De huisvestigingstaakstelling is in 2019 gehalveerd ten opzichte van 2018. Een peiling onder leden van het Bewonerspanel laat zien dat er in Utrecht veel draagvlak is voor de opvang van asielzoekers. De panelleden gaven ook aan voorstander te zijn van kleinschalige opvang. De gemeente gaat kijken hoe dit werkt. In De Meern komt een opvang voor maximaal 20 alleenstaande minderjarige asielzoekers.

 Kerncijfers

 20162017201820192020
aantal erkende vluchtelingen/statushouders in Utrecht1.6902.4062.8673.0643.072
aantal erkende vluchtelingen/statushouders in Utrecht met vergunning bepaalde tijd1.3772.0532.5742.7342.409
aantal erkende vluchtelingen/statushouders in Utrecht met vergunning onbepaalde tijd313353293330663
aantal gehuisveste statushouders642589571203-
taakstellingsopgave huisvesting statushouders (excl. achter-/voorstand)845452475236109*
achter-/voorstand huisvestingsopgave**1321687-1023
% werkende statushouders (18-65 jaar)***41116--
% statushouders met bijstandsuitkering (18-65 jaar)***949080--

* Voor het eerste halfjaar. ** Stand op 1 januari. *** Dit betreft een groep die sinds 2014 een status heeft gekregen en is ingeschreven in Utrecht.
Bron: BRP, gemeente Utrecht; COA; Divosa

Stabilisatie aantal statushouders in Utrecht

Na jarenlange groei stabiliseert in 2019 het aantal statushouders in Utrecht. Mensen die naar Nederland komen om hier asiel aan te vragen (asielzoekers), krijgen op individuele basis een voorlopige verblijfsvergunning of een afwijzing. In het eerste geval (voorlopige verblijfsvergunning) krijgen ze officieel de status van ‘vluchteling’, ook wel ‘statushouder’ genoemd. Op 1 januari 2020 zijn er volgens de Basisregistratie Personen (BRP) in Utrecht 3.072 statushouders. Dit aantal is exclusief statushouders die inmiddels zijn verhuisd naar een andere gemeente of genaturaliseerd (na vijf jaar kunnen vluchtelingen tot Nederlander worden genaturaliseerd).

Taakstellingopgave gehalveerd naar 236 personen

In 2019 kreeg Utrecht de taakstellingsopgave om 226 statushouders te huisvesten (inclusief de voorsprong van 10 al gehuisveste personen uit 2018). In totaal zijn 203 statushouders in 2019 gehuisvest. Utrecht begint de taakstelling van 2020 daardoor met een kleine achterstand. De taakstelling voor het eerste halfjaar van 2020 is vastgesteld op 109. Met een verrekening van de achterstand blijft er een huisvestingsopgave over van 132 personen in het eerste halfjaar van 2020. Statushouders gaan deel uitmaken van de Nederlandse maatschappij. Het COA koppelt de statushouders na de asielprocedure aan gemeenten voor huisvesting. De gemeenten moeten vervolgens passende woonruimte bieden.

Leden Bewonerspanel voor kleinschalige opvang

In het najaar van 2019 heeft  de gemeente Utrecht een peiling gehouden onder de leden van het Bewonerspanel over de opvang van asielzoekers. De meeste leden van het Bewonerspanel vinden de opvang van asielzoekers in Utrecht een goede zaak. Vier op de vijf panelleden (80%) geven dit aan. Ruim de helft van de panelleden (53%) vindt dat als er vraag is naar meer opvangplekken, Utrecht deze moet realiseren. Onder de panelleden van het Bewonerspanel leeft een sterke voorkeur voor kleinschalige opvang. Dat zijn opvanglocaties met minder dan 250 plekken. De nabijheid van openbaar vervoer is volgens vier op de vijf (79%) leden van het Bewonerspanel een belangrijke voorziening bij de keuze voor een opvanglocatie. Bij de opvang van asielzoekers vinden panelleden het (zeer) belangrijk dat de vluchtelingenkinderen naar school gaan (97%), dat er een zinvol activiteitenprogramma voor asielzoekers is in het azc (92%) en dat buurtbewoners goed geïnformeerd worden over de gang van zaken in het azc (90%).

Nieuwe kleinschalige opvang minderjarige asielzoekers

In Utrecht komt een nieuwe opvanglocatie van het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) voor alleenstaande minderjarige asielzoekers. Op de locatie in De Meern kunnen maximaal twintig personen worden opgevangen in de leeftijd van tussen de 14 en 18 jaar. De asielzoekers hebben nog geen verblijfsvergunning. Deze tijdelijke locatie is in aanvulling op de permanente opvanglocatie aan de Joseph Haydnlaan (AZC) welke plaats biedt aan maximaal 590 mensen. De vernieuwende aanpak van ‘Plan Einstein’ is verder ontwikkeld en wordt nu bij de locatie Joseph Haydnlaan toegepast als ‘Plan Einstein Haydn’. In het AZC kunnen asielzoekers en statushouders direct aan de slag met hun toekomst. De nadruk ligt op samen wonen, werken en leven. Samen met wijkbewoners is het mogelijk om activiteiten en cursussen te volgen zoals Engels of ondernemerschap.

Utrechtse statushouders vaker aan het werk en naar school dan gemiddeld

De Divosa Benchmark Statushouders geeft met cijfers vanaf 2014 een beeld over de ontwikkelingen van statushouders per gemeente. De benchmark volgt een groep statushouders die vanaf 2014 een verblijfsvergunning asiel in Nederland hebben gekregen. Elk jaar wordt deze groep aangevuld met de nieuwe statushouders. De meest recente cijfers zijn van juli 2018. Op 1 juli 2018 zijn er in totaal 2.295 statushouders in Utrecht die in 2014 of later zijn aangekomen.

Gemeente Utrecht heeft van de G4 de meeste statushouders per 1.000 inwoners. Vanaf 2014 t/m de tweede helft van 2018 is de instroom (210 statushouders) vanuit andere gemeenten naar Utrecht hoger dan de uitstroom (60 statushouders). De meeste Utrechtse statushouders hebben de Syrische nationaliteit (63%). Dit is iets minder dan het benchmarkgemiddelde (69%).

De groep statushouders in Utrecht bestaat voor de helft (50%) uit jongeren (26 jaar of jonger). Dit is iets minder dan het benchmarkgemiddelde (55%). De statushouders in Utrecht zijn iets vaker mannen (61%) dan gemiddeld (56%). In Utrecht zijn veel alleenstaande statushouders, 30% van de Utrechtse statushouders is alleenstaand. Het benchmarkgemiddelde is 18%. Het aandeel statushouders met een bijstandsuitkering is in Utrecht 78% (stand 1 april 2018). Het benchmarkgemiddelde is 82%. Het aandeel werkende statushouders (18-65 jaar) is in Utrecht hoger (20%, stand 1 juli 2018) dan het benchmarkgemiddelde (16%). Daarnaast is ook het aandeel statushouders (18-65 jaar) dat onderwijs volgt met 13% hoger dan het benchmarkgemiddelde (8%).