2. Beschikbaarheid

• In het eerste kwartaal van 2021, het eerste kwartaal na de aanpassingen van de tarieven voor de overdrachtsbelasting, piekte het aantal transacties. In de jaren daarna ligt het totaal aantal transacties van bestaande koopwoningen op een vergelijkbaar niveau als in de periode daarvoor. Wel ligt het aantal transacties in de 2e helft van een jaar doorgaans wat hoger dan in de eerste helft van een jaar.

• Vanaf 2021 gaan van de transacties van bestaande koopwoningen voor een groter deel naar starters ten opzichte van de jaren daarvoor. 
• Met name in 2023 daalt het aantal transacties naar particuliere investeerders verder. Deze daling was in 2022 al ingezet. Hier zien we het effect van de opkoopbescherming die in maart 2022 in Utrecht is ingevoerd.

• Sinds het eerste kwartaal van 2022 daalde de mediane transactieprijs als gevolg van een stijgende hypotheekrente. Ook steeg toen het aantal dagen dat een woning te koop stond naar een piek van gemiddeld 30 dagen in het 1e kwartaal van 2023.
• Door een stijgende hypotheekrente dalen de verkoopprijzen sinds het derde kwartaal van 2022. Deze ontwikkeling is in het tweede kwartaal al ingezet. In het laatste kwartaal van 2023 zien we echter een toename van de mediane prijs en vanaf het 2e kwartaal van 2023 daalt ook het aantal dagen dat een woning te koop staat. Dit laat zien dat de krapte op de koopmarkt weer toeneemt. 
• In het vierde kwartaal van 2023 is de gemiddelde verkooptijd afgenomen tot 22 dagen. 

• Het aantal toewijzingen schommelt de afgelopen 3 jaar rond 2.500 woningen.
• De meeste woningen (54%) worden via het aanbodmodel verhuurd. Het aandeel toewijzingen via het lotingmodel is als het gevolg van veranderend lokaal beleid (een lager % maximaal te verloten) gedaald naar 6%.
• In 2022 en 2023 is ongeveer een derde van alle toewijzingen naar de doelgroep gegaan. In 2020 en 2021 lag dit aandeel lager. De toename van het aandeel is enerzijds het gevolg van een afname van de toewijzingen via het lotingmodel, anderzijds is er ook een absolute toename van het aantal toewijzingen aan de doelgroep. Zo heeft in de zomer van 2022 een inhaalslag plaatsgevonden op de huisvesting statushouders.

• De afgelopen drie jaar schommelt de gemiddelde wachttijd voor een sociale huurwoning tussen de 11 en 12 jaar. Dit betreft een gemiddelde. Dit betekent dat je ook met minder wachttijd dan het gemiddelde een woning toegewezen kan krijgen.
• De zoektijd is de tijd tussen de eerste reactie die een woningzoekende plaatst en de toewijzing van de woning. In 2023 bedraagt de gemiddelde zoektijd 5,7 jaar. 

• In 2023 zijn er gemiddeld 446 reacties per woning uitgebracht. Dat is een toename ten opzichte van 2022 toen er gemiddeld 379 reacties per woning zijn uitgebracht. Er is echter een groot onderscheid tussen het aantal uitgebrachte reacties in het aanbod- en lotingmodel.
• Op woningen aangeboden via het aanbodmodel werden in 2023 gemiddeld 291 reacties geplaatst, in 2022 was dat 246.
• In het lotingmodel werden afgelopen jaar gemiddeld maar liefst 1.936 reacties uitgebracht per woning. Een toename van 400 reacties per woning ten opzichte van een jaar eerder. De reden voor deze stijging is dat minder woningen zijn aangeboden voor loting en dat er meer jongeren op reageerden. Dat lagere aanbod is het gevolg van een aanpassing in het lokale Utrechtse beleid (maximaal 10% via loting, voorheen maximaal 20%). Het is ook een indicatie van de grote druk op het betaalbare deel van de woningmarkt, waardoor jongeren met weinig wachttijd dit als een van de weinige opties zien om een woning te bemachtigen. 

• De gemiddelde slaagkans op een sociale huurwoning in Utrecht bedraagt net als vorig jaar bijna 4%. Dat betekent dat ongeveer 4% van alle actief woningzoekenden een woning via WoningNet toegewezen hebben gekregen.
• Met name de leeftijdscategorie 65 jaar en ouder heeft een hoge slaagkans, al is deze in 2023 wel iets afgenomen. Deze hoge slaagkans komt doordat woningen specifiek voor deze groep gelabeld worden, maar ook doordat woningzoekenden relatief weinig actief zijn (dit blijkt ook uit figuur 4.3 over de gerealiseerde verhuizingen naar leeftijd) en doordat zij vaak veel wachttijd hebben opgebouwd.

Bovenstaande figuur laat de verhouding tussen ingeschreven woningzoekenden, actief woningzoekenden en het aandeel toewijzingen zien naar leeftijdscategorie. Een actief woningzoekende is een woningzoekende die minimaal 1x heeft gereageerd op het aanbod op WoningNet in het afgelopen jaar.

• Van alle toewijzingen wordt slechts 3% gedaan aan woningzoekenden in de leeftijdscategorie tot 23 jaar, zij maken 16% uit van alle actieven.
• In het algemeen kan gesteld worden dat de leeftijdscategorieën vanaf 35 jaar en ouder relatief meer woningen krijgen toegewezen dan op basis van de relatieve activiteit zou worden verwacht. Deze hebben doorgaans meer inschrijftijd.
• Het grootste aandeel ingeschreven woningzoekenden is te vinden in de leeftijdscategorie 23 t/m 34 jaar. Zij zijn ook het meest actief, maar liefst 52% van alle actief woningzoekenden komt uit deze leeftijdscategorie. Hoewel het aandeel toewijzingen aan deze groep ook het grootst is, is deze met 43% aanzienlijk lager dan je op basis van hun activiteit zou verwachten. 
• Onder woningzoekenden van 65 jaar en ouder is het tegenovergestelde te zien. Deze groep maakt 14% uit van alle ingeschreven woningzoekenden, maar slechts 3% van alle actief woningzoekenden. Er wordt echter 11% van alle toewijzingen gedaan aan deze groep.
•  Voor de leeftijdsgroepen 35 t/m 64 jaar liggen de verhoudingen tussen ingeschrevenen en toewijzingen redelijk gelijk, het aandeel actieven ligt er iets lager.
• Er wordt minder toegewezen aan woningzoekenden tot 23 jaar dan je op basis van hun activiteit zou mogen verwachten, en juist meer aan 65-plussers dan je op basis van hun activiteit zou verwachten. Deze verhoudingen zijn redelijk gelijk in voorgaande jaren.