Samenvatting

De meeste volwassenen ervaren hun gezondheid als goed. De levensverwachting stijgt, stapeling van gezondheidsproblemen daalt licht en het aantal Utrechters dat rookt en overmatig drinkt neemt langzaam af. Maar er zijn ook ontwikkelingen die aandacht vragen, zoals de aanwezige sociale economische en culturele gezondheidsverschillen en toegenomen psychische aandoeningen. Ook de situatie van Utrechters met meervoudige problematiek vraagt om aandacht, in het bijzonder de invloed van financiële problemen, toegang tot zorg en mogelijke gevolgen voor hun kinderen.

Kerncijfers

 20142015201620172018
% inwoners dat overgewicht heeft (BMI 25-30)28-27-26
% inwoners dat lijdt aan obesitas (BMI > 30)9-10-9
% inwoners dat voldoende beweegt--60-60
% inwoners dat voldoet aan ontbijtnorm

89

-87-87
% inwoners dat rookt22-22-20
% inwoners dat overmatig drinkt

8

-8-7
% inwoners dat een hoog risico op psychische problemen heeft

5

-7-7
% inwoners dat zich niet belemmerd voelt door aandoening**

64

-62-61
% inwoners dat zich licht belemmerd voelt door aandoening**

26

-27-27
% inwoners dat zich sterk belemmerd voelt door aandoening**

10

-11-12

* Betreft tweejaarlijkse metingen. De percentages uit 2018 zijn nog voorlopig.
** Het betreft zowel lichamelijke als psychische aandoeningen, gespecificeerd in een overzichtslijst van 23 soorten.
Bron: gemeente Utrecht

Gezondheid Utrechtse volwassenen op hoofdlijnen

Uit het Utrechts gezondheidsprofiel 2018 kwam naar voren dat het over het algemeen goed gaat met de gezondheid van Utrechters. De meeste Utrechtse volwassenen hebben bijvoorbeeld een goed ervaren gezondheid, de levensverwachting stijgt en stapeling van gezondheidsproblemen is licht afgenomen. Maar er zijn ook enkele ontwikkelingen die aandacht vragen, zoals de aanwezige sociale economische en culturele gezondheidsverschillen en toegenomen psychische aandoeningen. Met het oog op de snelle groei van de stad, is te zien dat veel Utrechters tevreden zijn over hun woonomgeving, maar dat niet iedereen deze ook gezond vindt. Diverse bevolkingsgroepen vallen hierbij op zoals lager en midden/hoog opgeleide Utrechters, jongvolwassenen, éénoudergezinnen, Utrechters met een migratieachtergrond en ouderen.

Na het samenvattend Utrechts gezondheidsprofiel 2018 is er inmiddels aanvullende informatie beschikbaar gekomen, vooral over Utrechters met meervoudige problemen.

Percentage Utrechters dat rookt of overmatig alcohol drinkt, daalt

Ontwikkelingen in leefstijl laten voor Utrecht in zijn geheel een stabiel of gunstig beeld zien. Het aantal Utrechters dat rookt en overmatig drinkt neemt langzaam af, vooral bij Utrechters met een hbo- of universitaire opleiding. Steeds meer jongere Utrechters hebben nog nooit gerookt.

Gezondheid niet vanzelfsprekend voor Utrechters met meervoudige problematiek

Utrechters met problemen op meerdere leefgebieden hebben vaak problemen op medisch, psychisch, sociaal en maatschappelijk gebied. Deze meervoudige problemen zijn complex en onvoorspelbaar en zorgen voor een kwetsbare positie. Gezondheid is voor hen niet vanzelfsprekend.

Bijna een kwart van de Utrechtse volwassenen heeft stapeling van gezondheidsrisico’s of problemen op vier of meer leef­gebieden. 7% van de Utrechtse volwassenen heeft (ook) een hoge score op sociale uitsluiting. Daarnaast maken ruim 2.700 Utrechtse volwasse­nen en 285 kinderen gebruik van de Utrechtse opvang voor­zieningen of beschermd wonen. Over het algemeen geldt ook voor hen dat zij meervoudige problemen hebben. De omvang van deze groepen is in de afgelopen jaren ongeveer gelijk gebleven.

Uit gesprekken met professionals, vrijwilligers, beleidsmakers en inwoners van de stad over de gezondheid van mensen met problemen op meerdere leefgebieden kwamen drie centrale thema’s naar voren.

Financiële zorgen zijn een belangrijk punt van aandacht

Het beeld dat uit voornoemde gesprekken naar voren komt is dat financiële problemen onder vrijwel alle Utrechters met problemen op meerdere leefgebieden voor komen. Veel huis­houdens in Utrecht leven van een laag inkomen en schulden komen vaak voor onder Utrechters met problemen op meer­dere leefgebieden. Er is een duidelijk verband tussen financiële problemen en gezondheid. Dit geldt ook voor kinderen die opgroeien in een gezin met geldzorgen.

In de stad zijn er zorgen over de toegang tot zorg

Regelmatig worden in gesprekken zorgen geuit over de toegang tot zorg voor Utrechters met meervoudige problemen. Utrechters vinden het soms te ingewikkeld om hulp te vragen, duidelijk te maken wat de hulpvraag is of de weg te vinden naar de juiste zorg en ondersteuning. Doordat er meerdere zorg- en ondersteuningsvragen tegelijk spelen is dit voor deze groep Utrechters extra lastig.  Uit gesprekken in de stad blijkt dat er daarnaast sprake kan zijn van wantrouwen richting hulpverlening. Ook kosten, bijvoorbeeld in de vorm van een eigen risico of eigen bijdrage, zijn voor sommige mensen een reden om af te zien van zorg.

Wanneer ouders problemen hebben op meerdere leefgebieden, kan dat ook gevolgen hebben voor hun kinderen.

Wanneer ouders problemen hebben op meerdere leefgebieden, kan dat ook gevolgen hebben voor hun kinderen. Patronen worden vaak van generatie op generatie overgedragen. Het is daarom belangrijk om ook aandacht te hebben voor de omstandigheden waaronder deze kinderen opgroeien en welk effect dat heeft op hun ontwikkeling. Kinderen in de opvang (crisisopvang en opvang na geweld in afhankelijkheidsrelaties) hebben bijvoorbeeld vaak ingrijpende gebeurtenissen meegemaakt die ook op de lange termijn effect kunnen hebben op hun ont­wikkeling en gezondheid.